ÇANKIRI BAROSU BAŞKANLIĞI

 Av. Yasemin KÜÇÜKERTAN’ IN

             Bilindiği gibi yurdumuz dünyanın en etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde bulunmaktadır. Deprem Bölgeleri Haritası'na göre, yurdumuzun %92'sinin deprem bölgeleri içerisinde olduğu, nüfusumuzun %95'inin deprem tehlikesi altında yaşadığı ve ilimizin de bu riskli bölgenin içerisinde olduğu bir gerçektir.

 Ülkemizde son 20 yıl içerisinde meydana gelen depremlerde büyük can ve mal kayıpları olmuş, toplumumuz maddi ve manevi büyük zararlara uğramıştır. Bunun en çarpıcı örneği 17 Ağustos 1999 ve 12 kasım 1999 tarihilerinde yaşanan depremlerdir. Yaşanan son depremlerdeki bu acı olaylar neticesinde yapılan denetimlerin yetersiz olduğu ortaya çıkmıştır.

 Yapı Denetim, adından da anlaşılacağı gibi yapıyı (yapılaşmayı) denetleyen bir sistemdir. Yapı Denetimi Hakkındaki 595 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile başlatılan ve bu kararname yerine, 13.07.2001 tarihinde 24461 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmış bulunan Yapı Denetim hakkındaki 4708 Sayılı Kanunu ile devam ettirilen, Can ve Mal emniyetini birinci planda tutan, çağdaş ölçü ve standartları içeren, kontrolsüz ve kalitesiz yapılaşmayı önleyen bir sistemdir.

NEDEN YAPI DENETİM?

Yeni Yapı Denetim Sistemi, yapının fen ve sanat kurallarına, yapı ile ilgili mevzuatın yanı sıra konu ile ilgili standart, fen ve sanatın bilinen kaidelerine uygun olarak inşasını sağlamak, ülkemizdeki çarpık, kontrolsüz ve kalitesiz yapılaşmayı önleyecek can ve mal emniyetini sağlamak için hazırlanmıştır.

Bayındır Ve İskan Bakanlığınca Yürütülen ve ülke genelinde 01 ocak 2011 tarihinde uygulamaya başlayan Yapı denetime tabi olan yapılar ile yapı denetim şirketlerinin yapılarımızı denetlemesine ilişkin olarak yapılan açıklamalar 4708 sayılı kanunda ve buna ilişkin çıkan yönetmelik ve genelgelerde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

4708 sayılı yapı denetim kanunun 1. maddesi;

“a) 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar,

  b) Bodrum katı dışında en çok iki katlı ve yapı inşaat alanı toplam 200 metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar,

  c) Entegre tesis niteliğinde olmayan tarım ve hayvancılık amaçlı yapı ve tesisler 

  d) Köy yerleşik alanlarında, belediye ve mücavir alan sınırları içinde olmayan iskân dışı alanlarda ve nüfusu 5000’in altında olan belediyelerin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bodrum katı ve çatı arası dışında en çok iki katlı ve yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen konut yapıları ile bunların kömürlük, otopark, depo gibi müştemilatı, hariç olmak üzere, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında kalan yerlerde yapılacak yapıların denetimini kapsar.

          Ruhsata tabi olup, bu Kanun hükümlerine tabi olmayan yapılarda denetime yönelik fenni mesuliyet 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı ve 28 inci maddelerine göre mimar ve mühendislerce üstlenilir.

          Birden fazla müstakil yapının bulunduğu parsellerde, bütün yapıların toplam yapı inşaat alanının 200 metrekareyi geçmesi halinde de bu Kanun uygulanır. Yalnızca bir bodrum katın inşaat alanı hesaba katılmaksızın toplam inşaat alanı 500 metrekareyi geçmeyen yapılarda geçici yapı müteahhidi yetki belgesi almak ve mimar veya mühendis unvanlı şantiye şefi bulundurmak, yapı müteahhitliğine ilişkin bütün sorumlulukları üstlenmek şartıyla parsel maliki kendi yapısını inşa edebilir. Ancak bu yapılarda da mimar veya mühendis unvanlı şantiye şefi bulundurulması zorunludur. Parsel malikinin veya hissedarlardan birinin mimar veya mühendis olması halinde ayrıca şantiye şefi aranmaz.” şeklindedir.

          Bu madde metnine ilişkin birkaç ayrıntıya yer vererek özetlemek gerekirse;

 a) Yapı denetim sistemi 200 m2 ve üstü yapılarda geçerli olacaktır. Dolayısıyla tek parseldeki Bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam ikiyüz metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar yapı denetimine tabi değildir.

 b) Köy yerleşik alanlarındaki ruhsata tabi olmayan yapılar yapı denetimi kapsamı dışındadır. Bu yapıların denetimi 3194 sayılı İmar Kanununun 30 uncu maddesi uyarınca İl Özel İdarelerince gerçekleştirilecektir.

 c) Kendi arsası üzerinde yapı inşa etmek isteyen vatandaşımıza her hangi bir kısıtlama getirilmemektedir. Ancak 500m2'yi geçen yapılarda mevcut imar kanunu hükmü çerçevesinde şantiye şefi bulundurma zorunluluğu getirilmektedir.

          Yeni bir sistem olması ve bazı düzenlemelerin, tekrar ele alınması açısından şu anda hala sistem üzerinde çalışılmakta olup yukarıda verilen metrekarelerde yer alan rakamlar, ilerleyen zamanlarda yeni yönetmelikler ve genelgelerle değişebilir.

          Unutulmaması gereken, herkesin can ve mal güvenliği olan, projesine ve imarına uygun, kaliteli, yaşam standartlarını yükselten yapılarda yaşama hakkına sahip olmasıdır.

AV.YASEMİN KÜÇÜKERTAN

ÇANKIRI BAROSU AVUKATI