Tanımdan da anlaşılacağı gibi adli yardım adil yargılanma hakkının güvencesi olup hak arama özgürlüğünde eşitlik yaratmayı amaçlamaktadır. Anayasamızda tanımlanan sosyal devlet ve hukuk devleti ilkelerinin gereği olarak devlet, hak arama özgürlüğünün kullanımında eşitliği sağlamak üzere gerekli mekanizmaları oluşturmak zorundadır. İşte adli yardım da bu ilkeleri yaşama geçirmek amacıyla oluşturulmuş bir mekanizmadır.

             Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve Avukatlık Kanunu ışığında “Adli Yardım Kurumu” yasal çerçeveye kavuşarak Baromuzda ilk kez 2002 yılı Ocak ayında “Adli Yardım Bürosu” kurulmuş ve kurulduktan sonra avukat tayini için adli yardım talebinde bulunan maddi imkanları olmayan kişilere baro levhasındaki sıra cetveline göre avukat ataması yapılmaktadır.

             Adli yardım hizmeti hukuk davalarında, idari davalarda, icra – iflas hukukuna ilişkin takip ve davalar ile delil tespitinde, ihtiyati haciz ve ihtiyati tedbir davalarında verilmektedir. Adli yardım bürosu bu davalarla ilgili adli yardım başvurularını kabul etmektedir. Ceza davalarına ilişkin adli yardım talepleri ise kabul edilmemektedir. Çünkü 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda sanıklara, müşteki ve mağdurlara avukat atanmasına ilişkin usul ve esaslar ayrıca düzenlenmiş olup ceza davalarında Adli Yardım Bürosu’nun avukat atama yetkisi yoktur. Bunun tek istisnası İcra İflas Hukukundan doğan ve İcra Ceza Mahkemesi’nin görev alanına giren suçlarda gerek sanık, gerekse müştekilerin adli yardım talepleri kabul edilmektedir

 Başvurularda, adli yardım başvuru formu doldurulur ve adli yardım esas defterine kaydedilir. Adli yardım bürosu, istem sahibinden gerekli bilgi ve belgeleri ister, istemin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar. Başvuranın ekonomik durumu hakkında kuşkuya düşüldüğü takdirde mali durum araştırması için resmi ve özel kurum ve kuruluşlarla yazışmalar yapılmaktadır. Adli yardım başvurularının değerlendirilmesi titizlik ve özen çerçevesinde sonlandırılır. Böylelikle adli yardım kurumunun amacı dışında kullanılmaması ve ancak gerçek ihtiyaç sahiplerinin bu kurumdan yararlanması sağlanmaya çalışılmaktadır.

             Adli yardım kurumu ve içeriği henüz kamuoyu tarafından tam olarak bilinmemektedir. Öte yandan uygulamada birçok başvurucunun vekâletname dahi çıkaracak maddi olanağının olmadığı tespit edilmiştir. Yine uygulamada adli yardım kanalı ile dava açılırken ödenecek harç ve tebligat giderlerinin de bizzat istem sahibince ödenmesi gerekir. Çankırı Barosu Adli Yardım Bürosu’na başvuruda bulunarak gerekli koşulları sağlamış bulunan her istem sahibi sosyal devlet ve hukuk devleti ilkelerinin gereği olarak ücretsiz avukatlık hizmetinden yararlanmaktadır. Başvuru konularına bakıldığında özellikle boşanma davalarına ilişkin başvuruların yoğunlukta olduğu görülmektedir. Bunu alacak, tazminat, nafaka ve iş hukuku davalarına ilişkin başvurular izlemektedir. Adli yardım bireylerin hak arama özgürlüğünün bir gereği olup, adil yargılanma hakkının da başlıca güvencesidir.  2002 yılında kurulan Çankırı Barosu Adli Yardım Bürosu’na başvuru sayısı 2002 yılında 6, 2003 yılında 7, 2004 yılında 26, 2005 yılında 43, 2006 yılında 38, 2007 yılında 44, 2008 yılında 72, 2009 yılında 61, 2010 yılında 115  ve 2011 yılı Temmuz ayı itibarıyla 47’dir.

                                                                                                          Av. GAMZE CELEN